Emre ERGÜL
Son 20 yıldır ekonomik krizlerle boğuşan ve AB’ye yük olduğu için Euro Bölgesi’nden çıkarılması konuşulan Yunanistan, “büyük bir dönüşüme imza attı”. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), komşu ülkenin notunu durağandan pozitife çevirdi.
Komşu, kurumun B— notuna (S&P’nin en düşük yatırım ülke kategorisi) yaklaştı. Yunanistan Bankası da dahil olmak üzere ülkenin önde gelen ekonomi çalışanları, bu terfinin 21 Mayıs seçimlerinden sonra gerçekleşeceğine inanıyor.
Tek kural, yeni hükümetin reformlara devam etmesi… British Financial Times’a konuşan Eurobank CEO’su Fokion Karavias, “Yatırım yapılabilir seviyeye dönüş, Avrupa finans sistemindeki en büyük getirisinin işareti olacak” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü: şöyle: Dışarı çıkmasını isteyen çok ses vardı. Hiçbir şey imkansız değildir.” Yıllardır Avrupa’nın “sorun çocuğu” olan Yunanistan yükselişe geçti.
İşte rakamlar: Gayri safi yurtiçi hasıla 2021’de yüzde 8,4, geçen yıl yüzde 5,9 genişledi. Ülkede 2022’de yüzde 0,1 faiz dışı bütçe fazlası vardı. Bankaların bilançolarındaki takipteki kredi miktarı 2016’da yüzde 50’nin üzerindeyken şimdi yüzde 7’ye geriledi.
Pandemi döneminde yüzde 206’ya yükselen Yunan hükümetinin borcunun GSYH’ye oranı geçen yıl yüzde 171’e yükseldi; 2012’den beri en düşük seviyesine geriledi.
Bu, dünyadaki en hızlı borç azaltma oranlarından biri olmuştur. Derecelendirme kuruluşlarındaki ekonomistler ve Goldman Sachs gibi yatırım bankaları, Yunanistan’ın bu yıl ve gelecek yıl AB’den daha iyi performans göstermeye devam etmesini bekliyor.
Yunanistan’ın yeniden kazanmayı hayal ettiği “yatırım kategorisi”, S&P’nin 70 ülkeyi kapsadığı bir kategori. Yunanlı bir uzmana göre ülkenin yeniden zamana ihtiyacı olacak… Çünkü baştan aşağı neredeyse dörtte bir oranında küçülen Yunanistan’ın üretimi, kriz öncesi seviyelerin oldukça altında…
Yunanistan Merkez Bankası Başkanı’nın ekonomi danışmanı Giorgos Chouliarakis, zirveye dönmek için “hala bir on yıla daha ihtiyacı olduğuna” inanıyor. Atina merkezli bir ekonomi hayır kurumu olan IOBE’nin Genel Müdürü Nikos Vettas’a göre, “birçok hane hâlâ gıda, enerji ve diğer temel ihtiyaç maddelerindeki yüksek fiyatların baskısını hissediyor.”
Bank of Greece’in baş ekonomisti Dimitris Malliaropulos’a göre, “Yunanistan’ın son on yıldaki en büyük başarı öyküsü ihracattır. Bununla birlikte, ücretlerdeki kesin kesintiler büyük bir faktördür. İyileştirmenin bedeli buydu.”
Malliaropulos’a göre Yunanistan pandemiyi uygun şekilde değerlendirdi, çünkü “COVID, insanları dükkanlar kapanırken takibi daha kolay elektronik ödemeleri kullanmaya zorlayarak gelirlerin artmasına yardımcı oldu. Karanlıkta olan ekonomik faaliyetler artık ifşa ediliyor ve vergilendiriliyor.”
Ülkenin iki gelir kaynağı olan turizm ve inşaattan da yeterince haber var. Yunan ekonomisinin en büyük kolu olan ve GSYİH’nın yaklaşık beşte birini oluşturan turizm, geçen yıl toparlanarak salgın öncesi seviyelerin yüzde 97’sine ulaştı.
FT rakamları verirken, “Yabancılar ülkede sadece tatil yapmakla kalmıyor, aynı zamanda gayrimenkule de büyük yatırım yapıyor” yorumunu yaptı: “Yurtdışı alıcılara gayrimenkul satışları geçen yıl yaklaşık 2 milyar avroya ulaştı ve 2007’ye göre neredeyse dört katına çıktı.” Denizaşırı alıcılardan gelen talepler sayesinde inşaat da patlama yaşıyor.
